Ngày nay nhu cầu tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi ngày càng cao, đặc biệt là các loại thịt đặc sản quý hiếm. Một trong những động vật hoang dã được nhiều người ưa chuộng đó là Lợn rừng. Thuần hóa Lợn rừng, lai tạo với Lợn nhà đang được nhiều trang trại và các cơ sở chăn nuôi nghiên cứu và ứng dụng. Nuôi lợn rừng lai được coi là một nghề nghiệp và là cách làm giàu, nuôi Lợn rừng lai được đánh giá là một hướng đi có triển vọng. Ở nhiều nơi, đây là một nghề nuôi mới, nếu còn ở thời kỳ đầu thì sinh lợi cao.

Một số địa phương ở Việt Nam, có thời điểm lợn rừng lai trọng lượng từ 20 – 25 kg/con, giá hơi là 130.000 đồng/kg, được nhiều người đặt mua cho dù so với thịt Lợn nhà giá cao hơn 50.000 đồng/kg. Nếu là Lợn rừng rặc hay lợn rừng thuần chủng (kết quả sinh sản từ Lợn rừng bố mẹ, được người dân tộc, hoặc các trang trại lớn nuôi trong điều kiện gần như tự nhiên) thì giá khoảng 260.000 đồng/kg, còn Lợn rừng lai F1 (lai Lợn rừng và Lợn thả rông của đồng bào dân tộc thiểu số các xã vùng cao và cũng được nuôi trong điều kiện hoang dã) thì giá bằng một nửa Lợn rừng rặc[27]

Địa phương

Ở Việt Nam ghi nhận nhiều địa phương từ tỉnh, Thành phố, huyện, xã, phường, thị trấn, làng, thôn thậm chí là đến hộ gia đình có mô hình nuôi lợn rừng lai như một các làm ăn kinh tế nông nghiệp và nhìn chung là được nhà nước khuyến khích. Thịt Lợn rừng được nhiều tình thành ở miền trung từ Đà Nẵng trở vào, tại Thành phố Hồ Chí Minh (như tại Củ Chi) và nhiều tỉnh ở miền Tây cũng có nhiều hộ bắt đầu nhập cuộc như mô hình nuôi Lợn rừng lai ở ấp Vĩnh Đức Trung, xã Vĩnh An, huyện Ba Tri, ở xã Thới Lai, huyện Bình Đại, xã Sơn Đông, thành phố Bến Tre, ấp Thạnh Lợi, xã Thạnh Phong, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre.

Một số hộ gia đình ở huyện U Minh tỉnh Cà Mau nuôi lợn rừng lai xây chuồng trại nuôi lợn rừng lai, hoặc xây rào lưới thả lợn sống trong vườn để thích nghi với môi trường, tự tìm thức ăn, hoạt động trong không gian lớn nhằm tăng sức đề kháng và giữ được độ ngon của thịt. Nuôi lợn rừng tận dụng được nguồn thức ăn dồi dào trong vườn như cây chuối, cỏ cây, các loại rau củ quả, cho ăn thêm cám, đậu các loại để tăng hàm lượng dinh dưỡng, giúp lợn mau phát triển, các hộ nuôi thường bán con nhỏ, khoảng từ 5–6 kg vì dễ bán và phù hợp với nhu cầu của người dùng[13].

Nhiều hộ gia đình ở Long Thành, Lộc Ninh, Bù Đăng, Bù Đốp, Đồng Phú thuộc các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, Tây Ninh đã bắt tay vào việc nuôi Lợn rừng lai, tổ chức thuần hoá Lợn rừng, tổ chức lai tạo, chăm sóc nuôi dưỡng Lợn rừng lai, tổ chức liên doanh, liên kết tiêu thụ sản phẩm với các nhà hàng, khách sạn ở các thành phố lớn mang lại hiệu quả kinh tế cao. Nhiều hộ gia đình trên địa bàn tỉnh đã lai giống thành công giữa Lợn rừng hoang dã với Lợn cỏ thả rông phát triển thành trang trại chăn nuôi quy mô. Chẳng hạn như tại tỉnh Khánh Hòa.

Mô hình nuôi Lợn rừng lai được Trạm Khuyến nông huyện triển khai từ năm 2011 tại một số xã, thị trấn ở Gia Lai mang lại hiệu quả khả quan. Giống Lợn rừng lai có khả năng thích nghi, sức chống chịu tốt với môi trường, nhu cầu thức ăn đơn giản, dễ nuôi, đặc biệt phù hợp với điều kiện chăn nuôi của đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ[28] Nuôi lợn rừng lai dưới tán rừng sẽ đem lại hiệu quả kinh tế, giúp hàng trăm nghìn hộ gia đình yên tâm với công tác quản lý, bảo vệ rừng.Với quỹ đất rộng, nhiều hộ gia đình và doanh nghiệp ở Tây Nguyên đang phát triển mạnh mô hình nuôi lợn rừng theo hình thức bán chăn thả. Điều này đang mở ra một hướng đi mới cho nông dân Tây Nguyên, nhất là đối với những hộ nhận khoán quản lý, bảo vệ rừng[8] Nuôi lợn rừng đang là nghề hấp dẫn hiện nay nhưng với kiểu nháo nhào nuôi, với những ngộ nhận như mô hình nuôi Lợn rừng lai được triển khai thử nghiệm ở huyện Tây Trà đã không mang lại hiệu quả vì đồng bào có thói quen không vệ sinh chuồng trại và cho Lợn ăn thức ăn không hợp vệ sinh, dẫn đến tình trạng Lợn chết nhiều như hiện tại[29]

Ở phía Bắc có 4 huyện gồm Hàm Yên, Chiêm Hóa, Nà Hang, Lâm Bình bao gồm cả lợn đen bản địa và lợn rừng lai. Các huyện này có điều kiện về đất đai, nguồn con giống, tập quán sử dụng thức ăn phù hợp.[30] Có dự án lai tạo và sản xuất giống lợn rừng lai F1 thương phẩm trên địa bàn huyện Yên Lập Phú Thọ. Từ nuôi lợn rừng lai thương phẩm, chất lượng cao, nhiều hộ gia đình đã thoát nghèo bền vững. Nuôi lợn rừng lai hướng phát triển chăn nuôi mang lại hiệu quả cao cho người nông dân Yên Bái. Nhiều hộ dân ở huyện Tân Sơn tận dụng ưu thế để xây dựng chuồng trại, chăn nuôi lợn rừng lai. Đã có nhiều hộ nông dân thoát nghèo, kinh tế khá lên từ cách thức chăn nuôi này[31]

Lợi thế

Giống lợn rừng lai có đặc tính tự nhiên, hoang dã, sống bầy đàn, có sức kháng bệnh tốt, tiêu tốn ít thức ăn. Thức ăn phục vụ cho chăn nuôi lợn rừng lai F1 chỉ chiếm khoảng 15 đến 20% tổng tiền đầu tư, trong khi đó tổng tiền đầu tư thức ăn chăn nuôi đến khi xuất bán của chăn nuôi lợn phổ thông chiếm khoảng 60 đến 70%. Do đó có thể so sánh giá trị kinh tế từ chăn nuôi lợn rừng lai và chăn nuôi lợn phổ thông tại địa phương là: 20 kg lợn rừng lai trị giá bằng khoảng 60 kg lợn phổ thông bán cùng thời điểm[32].

Thực tế cho thấy Lợn cỏ miền núi tiêu tốn thức ăn hơn Lợn rừng lai, Lợn rừng thuần nhưng tăng trọng ít hơn, khi sinh trọng lượng Lợn sơ sinh cũng nhỏ hơn các loại Lợn nuôi khảo nghiệm, nạc nhiều, mỡ ít, hàm lượng dinh dưỡng cao, mang nhiều tính chất của Lợn rừng.[33] Nuôi Lợn rừng lai có nhiều ưu điểm hơn so với Lợn nhà và một số con vật khác. Thức ăn cho chúng là những loại rau, củ với chi phí từ khi nuôi đến lúc bán khoảng 540.000 đồng/con. Mặt khác, sức đề kháng của chúng tốt, ít bị bệnh, nhu cầu tiêu thụ lớn nên không gặp khó khăn về đầu ra[34][35]

Lợn rừng là giống lợn đặc biệt siêu nạc, ít mỡ, thịt thơm ngon, giá trị dinh dưỡng lại cao nên ngày càng được thị trường cả nước ưa chuộng. Việc nuôi được giống lợn rừng lai không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng mà còn có tác dụng tích cực trong việc gìn giữ nguồn gen các giống lợn bản địa vốn đang đứng trước tình trạng bị mai một, hạn chế săn bắt lợn rừng tự nhiên[3]

Nếu tính toán kỹ, giữa nuôi Lợn rừng lai với nuôi Lợn nhà (Lợn Yorkshire, Lợn Danois, Lợn Landrace) thường nuôi, thì cho thấy nuôi Lợn rừng lai có nhiều thuận lợi hơn nuôi Lợn nhà, do giá bán Lợn rừng lai (Lợn hơi) từ 60 đến 120.000 đồng/kg, còn giá Lợn giống khoảng 250.000 đồng/kg. Nuôi Lợn rừng lai có nhiều ưu điểm như tận dụng nguồn thức ăn xanh luôn sẵn có trong thiên nhiên, phẩm chất thịt luôn được thị trường ưu chuộng vì nhiều thịt, ít mỡ, chi phí chăm sóc rất ít, lợi nhuận nhiều hơn nuôi Lợn nhà. Nếu nuôi Lợn rừng lai thì nên chọn dòng lai F4, vì Lợn rừng lai F4 hoàn toàn giống Lợn rừng thuần chủng, dễ được thị trường chấp nhận. Người nuôi nên tuân thủ theo kỹ thuật, chớ chạy theo lợi nhuận mà nuôi Lợn rừng lai bằng thức ăn công nghiệp, vì thức ăn này làm cho Lợn mau lớn nhưng mỡ nhiều, thịt ít[21].

Hiện nay trên thị trường đang chuộng thịt lợn rừng lai, bởi loại thịt này thơm ngon, nhiều nạc, lượng colestoron thấp… Việc chăn nuôi lợn rừng lai đơn giản, giá thành cao hơn giống lợn thịt truyền thống, nên thu hút được đông đảo người dân tham gia. Thức ăn nuôi lợn lai đơn giản dễ kiếm, giá thành lại rẻ như rau lang, rau muống, bèo tây. Lợn rừng lai chỉ ăn từ 30 - 35 % thức ăn tinh, nên không tốn công đun nấu, hợp với chăn nuôi hộ gia đình[36]. Thịt lợn rừng nhạt hơn thịt lợn thường, da dày, lớp mỡ nhỏ, nhiều nạc, khi chế biến có mùi thơm và dai, giá từ 100.000 đến 120.000 đồng/kg. Lợn rừng lai có thể đạt trọng lượng gần 100 kg nhưng các hộ nuôi thường bán con nhỏ, khoảng từ 5–6 kg vì dễ bán và phù hợp với nhu cầu của người dùng[37].

Thịt Lợn rừng lai màu hơi nhạt, không đỏ như thịt Lợn nhà, nhưng nhiều nạc, ít mỡ, da mỏng thơm ngon rất đặc trưng, hàm lượng Cholerteron thấp, người tiêu dùng rất ưa chuộng nên bán được giá cao… Đây là giống Lợn dễ nuôi, ít bệnh tật vì có sức đề kháng mạnh. Thức ăn dễ kiếm lại rẻ tiền. Chúng rất mau lớn trong điều kiện nuôi nhốt như cách nuôi Lợn nhà hoặc nuôi thả tự nhiên. Thịt Lợn rừng lai nhờ vào phẩm chất thịt ngon, nhất là ít mỡ nên được thị trường ưa chuộng. Tại các thành phố lớn, thịt Lợn rừng lai được tiêu thụ nhanh mạnh nhưng thực tế cho thấy hiện số cung vẫn chưa đáp ứng nổi số cầu.

Nuôi lợn rừng lai không khó, chỉ cần nắm bắt rõ kỹ thuật chăm sóc, thức ăn chủ yếu là chuối, bắp, sắn, cỏ, rau lang, bên cạnh đó, lợn rừng lai thường có sức đề kháng tốt nên rất ít xảy ra dịch bệnh hiện chỉ thấy mắc bệnh ngoài da và rối loạn tiêu hóa đơn giản, do đó chi phí về thú y rất thấp, chúng phối giống tự nhiên mà hiệu quả, mỗi năm, lợn rừng đẻ 2 lứa, mỗi lứa từ 5-10 con, lợn khoảng 2-3 tháng tuổi, nặng 7–15 kg/con là bắt đầu xuất chuồng; khoảng 6 tháng tuổi, trọng lượng từ 30–35 kg/con thì có thể thanh lọc và nhân giống, điều quan trọng là phải có không gian rộng, chuồng trại thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông. Riêng thức ăn nên tự cung tự cấp là tốt nhất[23]

Nuôi Lợn rừng lai, ít tốn chi phí đầu tư, thu nhập hơn gấp 2-3 lần so với nuôi Lợn nhà, nhờ giá Lợn thịt cao, ít hao hụt trong chăn nuôi. Muốn Lợn rừng lai cho thịt đạt yêu cầu thì phải nuôi ít nhất 1 năm, vì hơn 1 năm da Lợn dày lên thịt săn chắt hơn và càng ít mỡ. nuôi Lợn rừng lai vì chúng chỉ ăn thực vật (rẻ tiền), giá bán lại cao. Nguồn thức ăn vô cùng phong phú nên dễ chủ động. Nuôi Lợn rừng lai thì tôi rất an tâm vì đầu tư ít mà thu lợi nhuận nhiều, còn nuôi Lợn nhà phải đầu tư nhiều nhưng lợi nhuận không nhiều, có khi bị thua lỗ.

Đối với Lợn rừng lai, nếu chúng ta nuôi ít từ 5 đến 10 con thì vấn đề thức ăn không quá chú trong. Nhưng nuôi từ 100 con trở lên thì cần quan tâm vì một con nặng 30 kg nó ăn khoảng 3 kg thức ăn xanh/ngày. Như vậy, 100 con ăn 300 kg thức ăn cho mỗi ngày, vì thế người nuôi phải chủ động không được để thiếu hụt nguồn thức ăn. Muốn nuôi Lợn rừng lai với số lượng lớn thì chủ nuôi phải có đất đai rộng rãi, như đất nông trại, đất vườn tạp, đất hoang hóa ở vùng sâu vùng xa như ven biển...